Jak możemy ocenić czy mamy prawidłowy zgryz?

Zgryz jest to stosunek ułożenia przeciwstawnych łuków zębowych szczęki i żuchwy względem siebie w momencie pracy mięśni twarzy oraz w spoczynku. Nieprawidłowy zgryz zębów diagnozuje się podczas konsultacji z ortodontą. Podjęcie decyzji o konieczności rozpoczęcia leczenia ortodontycznego to pierwszy krok do poprawy estetyki uśmiechu i odzyskania pewności siebie. Co prowadzi do powstawania wad zgryzu i jak przebiega leczenie ortodontyczne?

Wady zgryzu – co o nich wiemy?

Prawidłowy zgryz to podstawa pięknego uśmiechu. Wady zgryzu prowadzą do wielu dolegliwości w obrębie jamy ustnej i utrudniają codzienne życie. Kiedy nie jest zachowane równomierne rozłożenie sił żucia, możemy zaobserwować różne dysfunkcje aparatu mowy.

Jakie są rodzaje wad zgryzu?

• zgryz głęboki,
• przodozgryz lub tyłozgryz,
• zgryz krzyżowy,
• zgryz otwarty.

Czy mamy wpływ na wygląd naszego uśmiechu? Jak się okazuje możliwe jest zapobieganie wadom zgryzu już od pierwszych chwil życia poprzez eliminowanie nieprawidłowych nawyków. Na kształtowanie się ustawienia zębów wpływają takie kwestie jak karmienie pociechy, stosowanie smoczka, sposób oddychania oraz nawyk ssania kciuka.

Samoocena zgryzu

Jak wygląda prawidłowy zgryz? Przy prawidłowym zgryzie górne zęby nachodzą na przerwę między dwoma dolnymi zębami (za wyjątkiem „jedynek”, które w obydwu łukach powinny pokrywać się ze sobą). Chcąc zatem wykluczyć obecność anomalii w tym zakresie warto przede wszystkim ocenić wizualny aspekt uśmiechu, a zatem symetrię zgryzu, wyrównanie zębów i brak widocznych przesunięć.

Warto także wziąć pod uwagę fizyczne oznaki problemu: dolegliwości bólowe, utrudnienia w żuciu i komunikacji oraz ścieranie się zębów. Wady zgryzu mogą też powodować pogorszenie higieny jamy ustnej, ponieważ nadmierne stłoczenie zębów utrudnia efektywne oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych. Warto więc w takich sytuacjach pomyśleć o leczeniu ortodontycznym.

Zęby górne

Należy zwrócić uwagę, czy zęby górne nie zachodzą nadmiernie na zęby dolne. Do nieprawidłowości zaliczamy także przerwy między zębami (czyli nadmierną separację) oraz tzw. zgryz otwarty polegający na braku kontaktu zębów górnej szczęki z łukiem przeciwstawnym. Powodem tej wady zgryzu jest ssanie palca przez dziecko w dzieciństwie.

Zęby dolne

Nieprawidłowe ustawienie zębów oceniamy na podstawie analizy wizualnej analogicznie jak w przypadku zębów górnych. Należy zaniepokoić się nadmiernym wysunięciem dolnej szczęki i brakiem analogii w punktach stycznych obydwu łuków. Ważne jest również, czy dolne zęby nie są stłoczone, powykręcane lub odchylone.

Kiedy udać się do specjalisty?

Nieleczone wady zgryzu mają negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie pacjentów. Wadom zgryzu mogą towarzyszyć różne dolegliwości, a nawet wady postawy. Do specjalisty należy zatem udać się gdy tylko zaobserwujemy: nieprawidłowo ustawione zęby, dolegliwości bólowe szczęki i żuchwy, pogorszenie estetyki uśmiechu (np. poprzez stłoczenie zębów, którego wcześniej nie obserwowaliśmy; może to oznaczać wyrznięcie się ósemek, które są odpowiedzialne za nieprawidłowy zgryz).

Metody korygowania zgryzu

Istnieje szereg dostępnych opcji leczenia nieprawidłowości zgryzu, z których warto skorzystać, w zależności od postawionej diagnozy i indywidualnych potrzeb pacjenta. Metody leczenia ortodontycznego to przede wszystkim aparaty (stałe lub ruchome) oraz nakładki korygujące.

Aparaty wyjmowane są korzystną propozycją dla dzieci. Aparaty stałe to klasyczna i skuteczna metoda leczenia wad zgryzu o dużym stopniu zaawansowania, zaś alignery to nie tylko bardzo estetyczna forma korekty krzywizny zębów, ale także nowoczesna i maksymalnie komfortowa dla pacjenta metoda, która umożliwia utrzymanie optymalnej higieny jamy ustnej przez cały okres terapii i uniknięcie dolegliwości bólowych.

Zapobieganie problemom ze zgryzem

Zgryz zaczyna się kształtować w momencie, gdy pojawią się zęby trzonowe. Przyczyny wad zgryzu mogą być zatem zakorzenione już we wczesnym dzieciństwie. Na krzywiznę zębów wpływają nieprawidłowe nawyki, ale też zaniedbania higieniczne. Jedną z przyczyn powstawania wad zgryzu jest próchnica zębów mlecznych. Dużą rolę odgrywają również czynniki genetyczne.

Prawidłowy zgryz to klucz do zdrowia

Warto regularnie monitorować stan swojego zgryzu, ponieważ dysfunkcje w tym obszarze mogą wpływać na wiele problemów zdrowotnych, np. wady postawy, deformację twarzy, bóle głowy i szczęki oraz rozwój próchnicy.

W sytuacji, gdy obserwujemy niepokojące symptomy należy udać się na wizytę kontrolną, podczas której ortodonta zleci konieczne badania, zbierze wywiad, oceni stan zdrowia w jamie ustnej i stworzy plan dalszego postępowania. W trosce o uśmiech pacjenta.